Evenals de strijdbijl is de dolk ontwikkeld uit prehistorisch gereedschap. Oorspronkelijk werden dolken gemaakt van vuursteen, ivoor of bot. Ze zijn in gebruik als wapen sinds de vroegste perioden van de menselijke beschaving. De eerste dolken verschijnen in de bronstijd, in het derde millennium voor onze jaartelling. Het zwaard is ontwikkeld uit grote dolken, omdat een dolk een te klein bereik had om effectief te zijn tegen bijlen, speren en goedendags. Bij de dolk ligt de punt van het lemmet in het verlengde van de as van het heft. Het lemmet is dus symmetrisch, in tegenstelling tot een dolkmes.
Dolken vervullen in diverse culturen een symbolische functie, bijvoorbeeld de Kirpan moet de drager eraan herinneren te strijden voor rechtvaardigheid en tegen onderdrukking.
